Alberta Partisani

Alberta Partisani
I YOU HE
onderschrift bij foto
Alberta Partisani, afgestudeerd in Letteren en Filosofie aan de universiteit van Bologna (Italië), breidde haar opleiding uit met de studie 'Beeldhouwen en Vormgeving' aan de Rietveld Academie in Amsterdam (1986 t/m 1990).

Inmiddels heeft zij een groot aantal solo-exposities, groepstentoonstellingen en performances op haar naam.

"In haar beelden en installaties zoekt Partisani naar visuele metaforen voor het begrip taal. Zij vindt die in staaldraad, waarmee zij haar beelden opbouwt door weefsels van draden te maken die punten in de ruimte met elkaar verbinden. Beginnend als een bundel kunnen zij uitwaaieren en zich vertakken, zoals een tekst van plek tot plek van betekenis kan veranderen. De draden zelf hebben nauwelijks enig volume, maar kunnen een hele ruimte omvatten en hebben een monumentale uistraling. De zacht glanzende weefsels vangen het licht op en reflecteren het, als echte "lichtdraden" . Haar beelden zijn "stil aanwezig" en bieden veel ruimte voor poëtische associaties." (J.T. van Rees )

In haar meest recente werk onderzoekt Partisani de betekenis van het portret in zijn relatie met de omgeving.
Zwart-wit portretten op dia's worden geprojecteerd op raamwerken die met metalen draden bespannen zijn waardoor een ruimtelijk beeld ontstaat. Het gaat daarbij voor de kunstenaar om de vraag: "...wordt die aanwezigheid [van de geportretteerde] vastgehouden door de draad van de onafwendbare herinnering" of is " ... iedere relatie die wij aangaan bij voorbaat zo tot op de draad versleten dat ze ongrijpbaar is geworden?"





Curriculum Vitae

Sergio Costa performing 'Biografie van de Stad'
Sergio Costa performing
'Biografie van de Stad'

Groepexposities

1990 "Start" - Apeldoorn
1991 Open haven Museum - Amsterdam
1994 Stichting Perdu - Amsterdam
1994 Openbare Bibliotheek - Amsterdam
1997 Casa Luna - Amsterdam
1998 Proyecto Tierra - Buenos Aires
1998 Artis - Amsterdam
1998 Banco Totta e Acosta - Amsterdam
1998 "Mee in de Koffer" - Amsterdam
1998 "Kunst en Religie" - Haarlem
1999 "Gas Water Licht" - Amsterdam
2000 Kunsttraject - Amsterdam

Solo tentoonstellingen

1996 De Achterstraat - Hoorn
1997 Galerie Centraal Labolatorium Bloedtransfusiedienst - Amsterdam
1998 Ambient Art - Amsterdam
1998 Outline - Amsterdam
1999 Galerie Jaja - Amsterdam
2001 SBK Galerie "De Remise" - Amsterdam

Performances

Zij heeft als performer gespeeld in de voorstelling Lanterna Magica van M. Carpentier Alting.

1993 : "Lanterna Magica" in
   - Stedelijk Museum - Amsterdam
   - De Unie - Rotterdam
   - De Balie - Amsterdam
1993 : "De Gebarsten Stad" CREA - Amsterdam
1994 : "De Gebarsten Stad", Stchting Perdu - Amsterdam
1995 : "Con - siderare" (NDL : Biografie van de Stad) De Balie - Amsterdam
1996 : "Onzichtbare Steden" in GOING PLACES, Manifesta 1 - Rotterdam

Werken werden aangekocht of in opdracht gegeven door o.m.:

1991 : Centraal Beheer kunstcollectie,Apeldoorn
1995 : Vluchtelingenwerk Nederland i.v.m 4 mei herdenking in De Balie - Amsterdam
1996 : Centraal Laboratorium Bloedtransfusiedienst - Amsterdam
1998 : Stichting Phasis productie Italië voor "The Book of Lights"
2001 : SBK (Stichting Beeldende Kunst) - Amsterdam
2001 : Portret van het Geheugen, Openbaar Ministerie / ressortpaket - Arnhem

Publicaties

1994 : "Gedachtenwisseling met Dante" in "De Morgen" - Brussel (25-04-1994) i.v.m . lezing
1994 : "Stad der Smarten" uitg . Passage / Rebis - Amsterdam
1996 : Gesprek tussen een tijdgenoot en een reiziger" in "De Morgen" - Brussel (8-01-1996)
1998 : "Religie en kunst" in 'Haarlems Dagblad'
1999 : BK informatie januari nummer
1999 : Amsterdam SUR lente nummer

TV uitzendingen

1995 : "De Vlucht" AT5 5Mei
1998 : "Art is All" Lokale t.v Amsterdam 2-8 juni

The Book of Light

2000 : Medewerking aan het internationaal artistiek project The Book of light van Marnix Carpentier Alting
   - Trevi (Italië) 21 augustus
   - Padula (Italië) 2 september
   - Spoleto (Italië) 6 september

The Book of Light is verder tijdens het World Video Festival in de Melkweg vertoond op 14 en 16 september 2000


Afscheidswoord voor Alberta

(30-10-2002)

Vorige vrijdag heeft Alberta Partisani afscheid genomen van het leven. Vandaag nemen wij afscheid van haar. Elk van ons heeft haar op zijn of haar eigen manier gekend; van elk van ons gaat een stukje - of een flink stuk - leven met haar heen.

Want eigenlijk zou hier moeten staan dat wij afscheid nemen van de vele Alberta Partisani's die zij in haar intens en rijkgevuld bestaan in zich heeft verenigd.

De jonge Italiaanse neerlandica bijvoorbeeld, die in 1970 naar Amsterdam komt. Zij komt, ziet en overwint; zij laat met haar schoonheid en spontaneïteit tal van harten sneller slaan; zij leert zowat alles kennen wat deze bruisende stad te bieden heeft; en zij besluit te blijven. Uiteindelijk brengt zij hier een groter deel van haar leven door dan in haar geboorteland.

De Alberta dan, die zich ook in Nederland inzet voor de Italiaanse gemeenschap hier, en die later - vanuit een gelijkaardig politiek en sociaal engagement - aan de slag gaat voor het Amsterdamse Vluchtelingenwerk. Jarenlang is zij daar steun en toeverlaat voor politieke vluchtelingen uit Latijns-Amerika, van wie velen tot vandaag goede vrienden zijn gebleven.

Het vluchtelingenwerk is voor haar zoveel meer dan een baan; het is een tastbare manier om zich in te zetten voor de rechtvaardiger wereld die haar altijd en in alles voor ogen is blijven staan. Maar zodra zij zichzelf in dat werk niet meer terugvindt, gaat zij andere wegen bewandelen.

Want zo is Alberta: of zij zet zich volledig in, met hart en ziel, of gewoon niet. Halfslachtigheid is aan haar niet besteed. Haar onvermoeibaar streven, haar onblusbaar engagement gaat voortaan een andere richting uit.

Jarenlang heeft Alberta in haar jeugd het ideaal gekoesterd kunstenares te worden. Halfweg de jaren tachtig acht zij de tijd daarvoor aangebroken - hoe moeilijk de materiële omstandigheden ook zijn, nu zij er met haar zoon Piero alleen voorstaat.

Zij behoort zonder twijfel tot de meestbelovende afgestudeerden van de Rietveld-academie; maar al gauw moet zij als kunstenares ondervinden dat het er in die wereld niet mooier aan toe gaat dan in alle andere: wie het spel van mode en macht niet meespeelt komt niet of nauwelijks aan de bak.

Dat brengt haar overigens niet van haar stuk, beweegt haar niet tot toegevingen. Integendeel: zij werkt onvermoeibaar door, en gaat steeds dieper in op de essentiële vragen rond kunst, leven en schoonheid.

Haar notitie-cahiers maken duidelijk dat haar hartstochtelijke inzet als kunstenares geen breuk betekent met het sociale engagement voordien. Geestdriftig stemt zij in met de grote Russische avantgardist Malevitsj, die meent "dat niet het leven de inhoud van de kunst zal zijn, maar dat de kunst de inhoud van het leven moet worden, aangezien alleen dan het leven mooi kan zijn."

Voor Alberta hangen maatschappelijk en artistiek engagement samen. Zij vloeien allebei voort uit een bron, een motivatie: de verwevenheid van ethische en esthetische bekommernis. Je zou haast kunnen zeggen dat voor haar lelijkheid een fundamentele vorm van onrecht is, onrecht een fundamentele vorm van lelijkheid. Daarom ergert zij zich ook steeds vaker en steeds heftiger aan een maatschappelijke ontwikkeling waarin toenemende smakeloosheid gepaard gaat met toenemende onverschilligheid, en aan een evolutie in de kunst waarin verpakking, vormencultus en oppervlakkigheid de overhand halen op inhoud en reflectie.

Soms belt zij vrienden op om eens flink haar ongenoegen te luchten over die evoluties. Zij kan dan - zoals ook in gesprekken of notities - heel fel zijn, sarcastisch of superieur vernietigend, woedend-tot-wanhopig. Want zij verwacht zoveel meer van het leven, van de kunst. Ja, Alberta stelt hoge eisen. Aan de kunst, aan wie zich kunstenaar noemt, aan het leven en aan de samenleving, aan anderen en vooral aan zichzelf. Compromissen (van welke aard ook) zijn niet haar ding. Zij legt de lat hoog, en betaalt daarvoor de prijs. Teleurstellingen op politiek, artistiek en menselijk vlak blijven haar niet bespaard, en al te vaak moet aanvankelijk enthousiasme het veld ruimen voor bittere ontgoocheling.

Daarom is de moed waarmee zij haar eigen weg blijft gaan des te indrukwekkender. Wie in de voorbije jaren over deze thema’s met haar heeft gepraat, beseft meteen dat begrippen als ‘zacht’ en ‘rotsvast’ , ‘minzaam’ en ‘verbeten’ perfect kunnen samengaan in een persoon, in een blik of intonatie. Indrukwekkend is ook hoezeer haar enthousiasme, haar onvermoeibaar streven, haar vragen en doorvragen de mensen rond haar inspireren en moed geven.

Die onverwoestbare innerlijke kracht, waarvan zij tot in de allerlaatste uren blijk geeft, put zij uit haar nooit aflatende zoektocht naar essentie, authenticiteit, zuiverheid.

In een ontroerend chanson heet het: “dood ga ik pas, als jij me bent vergeten”. Vast staat: wie het voorrecht had deze bijzondere vrouw te kennen, zal haar nooit vergeten.

Dertig jaar lang leeft Alberta met een voet in Italië, met de andere in Nederland. Al die tijd volgt zij zeer geboeid wat in zuid en noord gebeurt, met de kritische - en steeds kritischer - blik van de halve buitenstaander.

Voor de onvolkomenheden van de Noord-Europese sociaal-democratische welzijnsstaat is zij niet blind; in de voorbije maanden heeft zij die onvolkomenheden ook letterlijk aan den lijve ondervonden. Maar evenmin maakt zij zich illusies over de politieke evolutie in een Italië dat door de commerciële televisie wordt geregeerd.

Af en toe maakt zij er zich vrolijk over dat zij als Italiaanse haar geboorteland - toch eeuwenlang pelgrimsoord bij uitstek voor kunstenaars van alle slag - heeft verlaten om haar eigen artistieke ontwikkeling te laten openbloeien. Misschien verklaart dat juist waarom zij zich zo sterk concentreert op de essentie, die niet aan plaats of tijd is gebonden.

Haar ervaring als migrant, als pelgrim tussen twee werelden, doordrenkt een van de fundamentele thema’s van haar kunst: de nood aan communicatie tussen uiteenlopende individuen, groepen, taalvormen, leefwerelden - en de obstakels die deze communicatie in de weg staan. Zij haalt inspiratie uit het jongleren met Griekse en Latijnse woorden, en ontwaart juist als nieuwkomer ook in het Nederlands onvermoede taal- en gedachtensprongen.

Ettelijke ingevingen zijn nooit tot project gerijpt, ettelijke projecten nooit verwezenlijkt geraakt. En wat tenslotte wordt getoond, valt niet altijd makkelijk te doorgronden. Maar wanneer Alberta dan met mensen praat over wat en waarom en hoe, lichten hun ogen op en zie je ze op een heel nieuwe manier naar binnen kijken in een tot dusver onvermoede werkelijkheid.

Licht is een ander, en het absoluut centrale thema in haar werk. Oeverloos zouden wij daarover kunnen doorbomen, zoals Alberta dat door de jaren heen zo vaak heeft gedaan, vanuit telkens nieuwe invalshoeken, met telkens nieuwe ideeën, telkens nieuwe paden verkennend.

‘Licht’ is de per definitie ontastbare maar overal onmiskenbaar aanwezige leidraad in haar werk. Zij vertelt hoe zij als kind in Italië gefascineerd werd door het spel van enkele zonnestralen op de zijderupsen aan de zoldering van een schuur. Jaren later schildert zij haar ‘Cocons’, en vindt ook de woorden voor die ervaring: “hier is licht materie geworden”. Zij experimenteert met heel uiteenlopende vormen en materialen, maar in essentie probeert zij altijd opnieuw het licht te vatten, het tastbaar te maken in materie. Een onmogelijke opdracht natuurlijk, maar daarom juist voor Alberta de opperste en blijvende uitdaging.

Van de diepte van deze confrontatie kunnen wij ons slechts een heel onvolkomen beeld vormen; ze heeft in elk geval prachtig werk opgeleverd.

In die zin is het geen toeval dat Alberta heftig betoogt dat de tegenstelling tussen figuratief en abstract eigenlijk een valse tegenstelling is.

En nog veel minder kan het toeval zijn dat Alberta langs de fascinatie voor het licht iemand ontmoet die deze fascinatie deelt. Wanneer zij met Marnix aan “The Book of Light” werkt, springt tussen hen de vonk over.

Het licht dat Alberta zo fascineerde heeft haar ultieme levensgezel Marnix - en allen die Alberta dierbaar waren - in de voorbije duistere dagen kracht gegeven. Moge het ons ook in de toekomst begeleiden.